Sağlık Bakanlığı tarafından 05.02.2015 tarihinde yayımlanan 2015/5 sayılı Genelge (E-Nabız Projesi) ile kamu ya da özel ayrımı yapılmaksızın, muayenehaneler dahil bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından hastalarına ait sağlık verileri dahil 01.01.2015 tarihinden itibaren tutulan tüm kişisel verilerin 01.03.2015 tarihi itibariyle Bakanlık tarafından oluşturulacak elektronik kayıt sistemine yüklenmesine karar verilmişti. İlgili Genelge’nin hukuka aykırılığı nedeniyle Türk Tabipler Birliği (“TTB”) ve Türk Dişhekimleri Birliği (“TDB”) tarafından 2015 yılında Sağlık Bakanlığı’na karşı dava açılmıştı.
Danıştay 15. Dairesi tarafından 18.04.2018 tarihinde verilen karara göre 05.02.2015 tarihli “e-Nabız Projesi” konulu 2015/05 sayılı Genelge iptal edilmiştir. TTB ve TDB tarafından Genelge ile öngörülen sistemin hukuka aykırı olduğunu, Genelge ile öngörülen sistemde kişilerin verilerinin işlenmesinin esas olarak alındığı, işlenmemenin istisna olarak tanındığı, sistem kapsamında kişilere ait sağlık verileri dahil diğer kişisel verilerin işlenmesine ilişkin kişilerin açık rızalarının alınmasının öngörülmediği, ayrıca ilgili Genelge’nin hiçbir hukuki dayanağının olmadığı iddia edilmiştir.
Dava tarihinde henüz 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”) yürürlükte olmasa da bilindiği üzere Anayasa’nın Özel Hayatın Gizliliği başlıklı 20. maddesinin 3. fıkrası ile kişisel verilerin korunmasına ilişkin yükümlülük getirilmiştir. İlgili madde “Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.” hükmündedir.
Genelge ile öngörülen sistem, sağlık personelinin ve kişilerin kendi sağlık geçmişlerini görüntülemelerine olanak vermekte; bu da kişilere yazılan reçeteler, tahlil sonuçları, raporlar, ilaçlar da dahil olmak üzere pek çok sağlık verisinin sistemde depolanması ve görüntülenmesi anlamına gelmektedir. KVKK kapsamında sağlık verileri “özel nitelikli veri” olarak sayılarak; özel nitelikli verilerin işlenmeleri belli bazı şartlara bağlı tutulmuştur. Kanun’un 6. maddesinin 2. fıkrası gereğince özel nitelikli kişisel verilerin kişinin açık rızası olmaksızın işlenmesi yasaktır. Aynı maddenin 3.fıkrasında ise “Birinci fıkrada sayılan sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel veriler, kanunlarda öngörülen hâllerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir. Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.” hükmü mevcuttur. Dolayısıyla halihazırda yürüklükte olan KVKK hükümleri dikkate alındığında da, e-Nabız sisteminin kanuna uygun şekilde açık rıza alınmasını aramadığı söylenebilecektir. Aynı şekilde yine bu sistem kapsamında verilerin ne şekilde, kimler tarafından, hangi usul ve kurallar çerçevesinde elde edilip, işleneceği de açıklık kazanmayan bir konudur ve bu husus üzerinde de TTB ve TDB tarafından ayrıca durulmuştur.
Danıştay tarafından, TTB ve TDB tarafından Genelge’nin herhangi bir yasal dayanağı olmadığı, e-Nabız sistemi kapsamında, kişilerin verilerinin işlenmesine ilişkin açık rıza aranmadığı, e-Nabız sistemi kapsamında elde edilecek verilerin ve bu verilerin işlenmesinin sistemin amacı ile sınırlı olmadığı, kişilere sunulan koruma önlemlerinin yeterince açık ve net olmadığı gibi gerekçeler değerlendirilmiş ve 2015/05 sayılı Genelge’nin iptaline Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere 2015/2900E. ve 2018/3876K. Sayılı kararı ile 18.04.2018 tarihinde karar vermiştir.
Comments